Miljardairs: fenomeen onder kritiek

Miljardairs zijn in de pers en bij heel wat linkse partijen vaak schietschijven van kritiek. Ze betalen volgens de goegemeente veel te weinig belastingen en doen natuurlijk ook te weinig met hun geld voor de gemeenschap. Elk jaar opnieuw is er wel een momentje waarop iemand een miljonairs taks voorstelt die uiteraard de miljardairs zwaarder dan eender welke bevolkingsgroep zou treffen. Nochtans is het geen zwart-wit verhaal. Josef Stadler, één van de topmannen bij de Zwitserse bank UBS, roept op tot meer respect voor de superrijken.

Opmerkelijke individuen

Miljardair wordt je natuurlijk niet zomaar. Vaker wel dan niet zijn het ondernemers met opvallende skillsets. Zo blijkt uit een rapport van UBS dat beursgenoteerde bedrijven onder een leidende hand van een miljardair beter presteren. Een rijke manager blijkt dus een goede gok te zijn om op de aandelenbeurs mee te spelen. Zo blijkt dat beursgenoteerde bedrijven onder leiding van één van deze superrijken de laatste 15 jaren op jaarbasis bijna 20% vooruit gaan. Als je weet dat de gemiddelde vooruitgang voor vergelijkbare bedrijven zo’n 9,1% is is dat toch een opvallend verschil. De beste leerlingen van de klas zijn de technologiebedrijven zoals Facebook. Daarnaast zijn het ook vooral de Amerikaanse miljardairs die op zakelijk gebied goed presteren.

Heel wat vooroordelen

Het staat buiten kijf dat er maatschappelijk gezien heel wat vooroordelen tegenover de superrijken bestaan. Zo zouden ze geen voeling hebben met het grootste deel van de maatschappij en daar ook weinig aan toe bijdragen. Er heerst een sfeer dat deze superrijken armen uitbuiten. Hoe zouden ze anders ook rijk geworden zijn? Het is een discours dat steeds eenzijdiger wordt en ook steeds luider wordt.

Een typisch voorbeeld van de vooroordelen tegenover de superrijken is dat ze belastingen ontwijken. Het klopt zeker dat heel wat miljardairs accounts in het buitenland hebben. Het is dan ook niet toevallig dat heel wat banken, zoals bijvoorbeeld UBS, al boetes moesten betalen om rijke klanten te helpen hun belastingen te ontduiken. Dat gezegd zijnde zijn er ook heel wat superrijken die wel belastingen betalen of op zijn minst via allerhande goede doelen hun rijkdom verdelen.

De kern van het onderzoek

Het rapport van UBS bekeek bedrijven waarvan meer dan 20% van de aandelen of meer dan 30% van de stemrechten in handen van miljardairs liggen. Dat geeft ergens wel een vertekend beeld gezien er heel wat bedrijven zijn waar miljardairs de touwtjes in handen hebben zonder aan deze voorwaarden te voldoen. Een goed voorbeeld daarvan is Amazon dat officieel slechts voor 12% in handen van Jeff Bezos is.

De andere kant van de medaille

Miljardairs geven veel meer uit aan liefdadigheid dan eender welke andere bevolkingsgroep. Daarnaast zijn het ook ondernemers die heel wat werkgelegenheid creëren in de landen waar ze aanwezig zijn. Het spreekt voor zich dat ook in de groep van de superrijken er rotte appels zijn. Het is echter niet correct om omwille van deze rotte appels de volledige groep over één kam te scheren.

Miljonairs zien vermogen stijgen tijdens Covid-19

Dit is het huidige vermogen van de Amazon-CEO Jeff Bezos in de corona periode. Van maart tot juni 2020 zag de Amazon-oprichter Jeff Bezos zijn vermogen met naar schatting $48 miljard stijgen. De oprichter van het videoconferentieplatform Zoom liet zijn vermogen met meer dan $2,5 miljard groeien, en de nettowaarde van de voormalig Microsoft-CEO Steve Ballmer steeg met $15,7 miljard.

Dit soort voorbeelden kan u doen denken dat wanneer een miljonair of miljardair tijdens een crisis profiteren, het gewoon een kwestie is van de juiste plaats en het juiste moment. Nou, dat is niet onwaar, maar het is ook niet helemaal waar. Casinomagnaat Sheldon Adelson zag zijn vermogen toenemen met $5 miljard, terwijl Elon Musk een stijging zag van $17,2 miljard. Als u de cijfers bij elkaar optelt, hebben miljardairs in de Verenigde Staten tot nu toe hun totale nettowaarde van $637 miljard verhoogd tijdens de COVID-19-pandemie.

Tegelijkertijd vroegen meer dan 40 miljoen Amerikanen werkloosheidsuitkeringen aan. Nu tientallen miljoenen Amerikanen geen salaris meer hebben en de aandelenmarkt in maart met 37% keldert, hoe kan het dan dat de rijken steeds rijker worden?

Dit is niet de eerste keer dat miljardairs winst hebben gezien terwijl een groot deel van de Amerikanen verliezen voelde. Toen de huizenzeepbel in 2007 uiteenspatte, daalden de huizenprijzen met 21% en werden in de Verenigde Staten ongeveer 3,1 miljoen huizen afgeschermd. De aandelenmarkt kelderde met meer dan 50%. En eind 2009 waren 8,8 miljoen Amerikanen hun baan kwijtgeraakt. En de effecten bleven hangen. Van 2009 tot 2012 groeiden de inkomens van de onderste 99% met slechts 0,4%, maar het inkomen van de bovenste 1% groeide in dezelfde periode met maar liefst 31,4%. En het heeft allemaal te maken met twee dingen.

Ten eerste gaf de regering onevenredig veel meer hulp aan banken en bedrijven. In 2008 werd de Emergency Economic Stabilization Act wettelijk ondertekend, waardoor een programma van $700 miljard werd gecreëerd om gedevalueerde activa van banken te kopen. Dit werd het Troubled Asset Relief Program of TARP genoemd. Later zou president Obama $75 miljard aan fondsen van TARP besteden om de rentebetalingen voor huiseigenaren te helpen verminderen. Dat betekent dat huiseigenaren ongeveer 10% van de directe hulp kregen die banken en bedrijven kregen.

En dit leidt tot reden nr. 2. Toen de aandelenmarkt herstelde, betekenden de ongelijke reddingsoperaties dat de rijken nog steeds geld bij de hand hadden om te investeren en dus te profiteren, terwijl de middenklasse en de lagere klassen dat niet deden. In 2008 verlaagde de Federal Reserve de korte rente tot bijna nul. Ze zouden bijna tien jaar zo laag blijven. Dit maakte de weg vrij voor een historische bullmarkt op Wall Street die begon in 2009 en duurde tot maart 2020, toen de pandemie toesloeg.

In die tijd won de S&P 500 462%. Dat betekent dat een investering van $1.000 in de S&P 500 op het dieptepunt van de financiële crisis ongeveer $4.620 had kunnen opleveren, terwijl iemand die zich een investering van $1 miljoen kon veroorloven meer dan $ 4,6 miljoen had kunnen binnenhalen.

De Deutsche Bank investeert in Parmezaanse kaas

Als je als ondernemer behoefte hebt aan een flinke financiële injectie, dan is de eerste ingeving vaak het aanvragen van een zakelijke lening bij de huisbankier. Niet zelden zal de bank bepaalde zekerheden willen hebben. Zo moet de levensvatbaarheid van de onderneming vast staan en moet er zicht zijn op voldoende omzet om de lening te betalen. Normaal gesproken is dat niet echt een probleem. Bij twijfel kan een geldverstrekker aanvullende garanties eisen. Dat was het geval bij een Italiaanse producent van de wereldberoemde Parmezaanse kaas. Een lening van 27.5 miljoen euro werd verstrekt, maar de bank wilde wel 125.000 Parmezaanse kazen als onderpand hebben.

Parmezaanse kaas als onderpand voor een bedrijfskrediet

De bank die de aanvraag voor de miljoenenlening goedkeurde is de Deutsche Bank. Ondanks de voortwoekerende pandemie heeft de bank er vertrouwen in dat Ambrosi in staat zal zijn om de lening af te lossen. De garantstelling in de vorm van 125.000 kazen is dus een stok achter de deur mocht de onderneming nalatig zijn in de afbetalingen. De kaasproducent gaat het bedrag van 27.5 miljoen euro gebruiken voor de bouw van een nieuwe gistingskelder. Dergelijke kelders zijn belangrijk voor de productie van de beroemde kaassoort. Voor de kaas verkocht kan worden moet deze minstens zestien maanden hebben gerijpt. Om een indruk te geven van de waarde van zo’n Parmezaanse kaas: een ‘wiel’ vertegenwoordigd een waarde van 500 tot 740 euro.

125.000 Italiaanse kazen als garantstelling

Dat de Italianen de Deutsche Bank hebben benaderd voor de financieringsaanvraag is niet zo heel gek. De Deutsche Bank heeft van oudsher goede contacten met Italiaanse kmo’s en weet hoe belangrijk het is om dergelijke ondernemingen te blijven steunen. Veel kaasproducenten in de Italiaanse regio bestaan al heel lang en zijn echte familiebedrijven die de traditie van het produceren van de authentieke Parmezaanse kaas hoog houden. Een garantstelling zoals nu is gebeurt is echter een zeldzaamheid voor de bank. In Italië is dit vaker gebeurt, onder andere in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. De Italiaanse bank Credito Emiliano verleende destijds ook kredieten aan regionale kmo’s om hen zo te behoeden voor een faillissement.

De Deutsche Bank moet geduld hebben

De vraag is nu wat de Deutsche Bank gaat doen als Ambrosi haar verplichting niet nakomt. In dat geval heeft de bank het recht om de kazen te verkopen. Het probleem is dat zoiets niet van de een op de andere dag kan gebeuren. De bank bewaart momenteel de kazen, maar deze zijn nog niet geschikt voor de verkoop. De minimale rijpingsperiode is namelijk zestien maanden, maar in veel gevallen rijpen de kazen veel langer. Een periode van 24 tot 30 maanden is niet uitzonderlijk en in sommige gevallen kan het zelfs oplopen tot tien jaar. Credito Emiliano heeft inmiddels ervaring met het bewaren van dergelijke kazen. Die bank heeft momenteel zo’n 300.000 wielen kaas in beheer. Die vertegenwoordigen een waarde van ruim 160 miljoen euro. Investeren in andere voedingsmiddelen is overigens niet wenselijk. De beroemde Parmaham bijvoorbeeld kan men niet zolang bewaren als Parmezaanse kaas.

Klanten krijgen geld van de Duitse bank KfW bij het afsluiten van een hypotheeklening

Particulieren kunnen binnenkort profiteren van de negatieve rentes. Volgens de Frankfurter Allgemeine Zeitung zal de staatsbank KfW vanaf volgend jaar lening verstrekking met negatieve rente voor wie bouwt. Je krijgt dan meer geld terug dan dat je voor de lening betaalt. Deze regeling zal gaan gelden voor alle particulieren, maar ook voor gemeenten en kmo’s. De staatsbank KfW is een staatsbank die profiteert van de hoge rating die er in Duitsland is. Duitsland behoort tot de Triple A-landen Dit wil zeggen dat deze landen de grondslag vormen van het financiële systeem. De staatsobligaties spelen een hele belangrijke rol wanneer bijvoorbeeld banken en andere instellingen een lening willen afsluiten bij de kapitaalmarkten of bij de centrale banken. Deze staatsobligatie nemen dan de rol in van onderpanden. Door de AAA status is het voor de KfW mogelijk om zicht tegen gunstige voorwaarden te herfinancieren. De Deutsche bank heeft deze optie niet. De reden hiervoor is omdat banken zoals deze lager gewaardeerd zijn door de ratingbureaus.

Het IT-systeem van banken moeten worden gewijzigd om klanten van de negatieve rente te laten profiteren

De negatieve rentetarieven zullen nog lang in de eurozone blijven, geeft het KfW aan. Dat is niet gunstig voor klanten. Daarom wil de bank wel de klanten hiervan laten profiteren. Hiervoor is een wijziging in het IT-systeem nodig. Het is nog niet mogelijk om negatieve rente in te voeren met het huidige softwaresysteem dat de bank gebruikt. Dit is een conclusie voor alle banken op dit moment. Daarom zal de KfW leningen verstrekken tegen nul procent en geven ze de klanten een financiële compensatie. Op deze manier probeert de bank investeringen te stimuleren. Steden en gemeenten zullen als eerste van de negatieve rentetarieven profiteren waarna de particulieren volgen.

Ontwikkelingen in Denemarken

de Jyske Bank en de Nordea Bank van Denemarken hebben eerder een soortgelijk initiatief gestart als de KfW bank in Duitsland. Zij hebben het alleen zo ingestoken dat, wanneer je een lening afneemt voor het kopen van een woning, je hier extra geld voor krijgt. Als je bijvoorbeeld een hypotheek afneemt met een waarde van 250.000 euro, dan krijg je 575 euro cadeau. Dat is binnen een looptijd van 5 jaar 100 euro.

Hoe het eraan toe gaat in België

In België hoef je helaas niet te denken aan een aanbod zoals je dat in België of Denemarken krijgt. In België hebben bijna alle banken in hun eigen algemene voorwaarden opgenomen dat de rente niet onder de 0 mag zakken. Daardoor zal er nooit sprake zijn van negatieve rente en kan er niet worden geprofiteerd van de extra’s. Dat de spaarrente niet bij de negatieve waarden kan komen heeft natuurlijk ook zijn voordelen.

Door middel van de compensaties op de negatieve spaarrente wordt ervoor gezorgd dat de banken die de mogelijkheid hebben om dit te verstrekken hun klanten tevreden kunnen blijven houden. Er was een tijd dat de spaarrentes een normale waarde hadden. Maar nu is een negatieve spaarrente haast onvermijdelijk.